Orange the World: samenwerken tegen huiselijk geweld

Elke acht dagen wordt er in Nederland een vrouw vermoord door haar (ex-)partner. Niet alleen een schrikbarend cijfer, maar helaas ook een groot taboe. Reden voor Kwintes om mee te doen aan de internationale campagne tegen geweld tegen vrouwen Orange the World.

Chavelli Serkei is bij Kwintes beleidsadviseur bij Team Begeleiding en Opvang bij Huiselijk Geweld in de regio Amersfoort. ‘We begeleiden hier onder andere stellen en gezinnen die te maken hebben met huiselijk geweld, zowel mannen, vrouwen als kinderen. Voordat een vrouw wordt vermoord door haar (ex-)partner (femicide), gaat er vaak een periode van huiselijk geweld aan vooraf. Orange the World is voor ons een mooie aanleiding om meer aandacht te vragen voor die aanloop.’

Acties over de hele wereld

Orange the World besteedt elk jaar aandacht aan geweld tegen vrouwen en meisjes. Tien dagen lang, tussen de Internationale Dag tegen Geweld tegen Vrouwen (25 november) en de Internationale Mensenrechtendag (10 december). Wereldwijd kleuren gebouwen oranje, en vinden debatten en demonstraties plaats. Kwintes organiseerde een filmmiddag met Look what you made me do, een documentaire over vijf vrouwen die hun partners doodden om huiselijk geweld te stoppen. Daarna volgde een paneldiscussie met professionals.

Spanningsveld voor hulpverleners

Het ingewikkelde aan huiselijk geweld is dat het zo moeilijk te grijpen én te begrijpen is, stelt Chavelli. ‘Bij nieuws over femicide merk je dat bijvoorbeeld aan de reactie van buren. Die zeggen dan: “Ik zag het niet aankomen, het was zo’n lief stel.” Soms hebben mensen het wel door, maar weten ze niet wat te doen. Ze vinden het moeilijk om het gesprek aan te gaan of hulp in te schakelen. Dat speelt zelfs bij hulpverleners. Die kunnen soms bang dat ze de opgebouwde vertrouwensband beschadigen, of problemen krijgen met de Algemene verordening gegevensbescherming.’

Geen plekje over

Daarom is het ook zo belangrijk om als samenwerkingspartners kennis te delen en het gesprek aan te blijven gaan met betrokkenen, stelt Chavelli. ‘Iedere hulpverlener kan met huiselijk geweld te maken krijgen, omdat het in alle lagen van de bevolking voorkomt. Daarom nodigden we ook professionals van een brede groep organisaties uit voor de filmmiddag en paneldiscussie. Sociale wijkteams, scholen, kerken. De 150 kaarten die we hadden, waren binnen een week weg. Ook daarna klopten nog veel mensen aan om te vragen of ze er toch nog bij konden zijn.’

Verschillende perspectieven

De aanwezigen keken allereerst een verkorte versie van de documentaire, met de ervaringen van drie vrouwen. Daarna praatte een zevenkoppig panel verder over huiselijk geweld. Een maatschappelijk werker van Kwintes ging in op de verschillende perspectieven bij huiselijk geweld, zowel die van man, vrouw als kind. Een ervaringsdeskundige deelde haar eigen verhaal en wat ze gemist had in de hulpverlening. Organisatie de Waag, die ook behandeling biedt bij huiselijk geweld, ging dieper in op intieme terreur. Hoe moeilijk dat te herkennen is én hoe lastig het is voor mensen die in deze situatie zitten om hulp te krijgen.’

Ook de juridische kant kwam aan bod. ‘Een coördinator zorg en veiligheid van de politie vertelde wat zij voor slachtoffers en hulpverleners kunnen betekenen’, zegt Chavelli. ‘En de Officier van Justitie die betrokken is bij zaken met huiselijk geweld en kindermishandeling, liet zien op welke manier het Openbaar Ministerie hulpverleners nodig heeft om huiselijk geweld te kunnen begeleiden naar goede zorg en of een goede maatregel. Ze denkt dat er meer samengewerkt kan worden. Nu laten hulpverleners zich nog te veel tegenhouden door de AVG, terwijl er juist bij huiselijk geweld ook veel mogelijkheden zijn. Een privacy officer ging in op die mogelijkheden binnen AVG en gaf de professionals mee dat het belangrijk is om meer onderzoek te doen naar de mogelijkheden in hun eigen werkveld.’

Oordeel staat in de weg

Een belangrijke voorwaarde voor duurzame veiligheid is een luisterend oor, legt Chavelli uit. ‘Het is belangrijk dat je mensen direct ondersteuning biedt, zeker als het voor hen thuis niet veilig is. In onze vrouwenopvang hebben we daarvoor zeventien bedden beschikbaar, en daarnaast ook twee noodbedden. Maar om huiselijk geweld echt duurzaam te kunnen stoppen, is meer nodig. Dat je inzicht krijgt in de problemen en hoe die zijn ontstaan. Dat kan alleen als je openstaat voor wat mensen zeggen. Mensen – ook hulpverleners – kunnen een sterk oordeel hebben over huiselijk geweld: het mag niet en het is niet oké. Maar dat oordeel kan in de weg staan. Het is juist belangrijk nieuwsgierig te zijn naar wat er speelt bij mensen. Wat is de onderlaag? Wat maakt dat er geweld speelt in de thuissituatie?’

Breder kennis delen

Het grote inzicht bij de filmmiddag? ‘Je kunt als professional niet verwachten dat de ander wel weet wat je organisatie doet’, zegt Chavelli. ‘Ik kende alle panelleden en hun standpunten, maar heb toch ook weer nieuwe informatie gehoord. Als professionals werken we allemaal heel hard, maar we missen elkaar in de samenwerking nog te vaak. Ons contact is nog te veel op individueel casusniveau. Deze middag werd duidelijk dat er veel behoefte is om breder kennis te delen. Bijvoorbeeld met een symposium. Kwintes wil die handschoen graag oppakken.’