Take a break: pilot tegen huiselijk geweld

Kun je huiselijk geweld doorbreken met multidisciplinaire begeleiding aan huis? Dat onderzoeken Kwintes en partners in de regio Amersfoort. Projectleider Suzanne Venema: ‘Met Take a break willen we voorkomen dat mensen steeds verder vastdraaien in de spiraal van geweld.’

Bij de methodiek Take a break worden mensen thuis begeleid. Waarom is dat waardevol?

‘De kracht van Take a Break is de specialistische kennis van huiselijk geweld. Deelnemers en begeleiders praten open over de spanningen, zonder op zoek te gaan naar een dader. Take a break kijkt naar mensen binnen hun “systeem”. Hierdoor krijgen deelnemers in hun eigen omgeving inzicht in hun problemen. Wat is de dynamiek tussen mensen? Wat zijn de patronen bij het huiselijk geweld? En hoe kunnen stellen die veranderen? Denk bijvoorbeeld aan een man die zijn vrouw steeds vertelt wat ze moet doen. De vrouw negeert hem, waardoor hij zich niet gezien voelt en nog meer gaat vertellen wat zij moet doen. En daarin ook steeds dwingender wordt. Ook onderliggende oorzaken van huiselijk geweld krijgen aandacht, zoals schulden, spanning in de familie, werkloosheid en opvoeding. Ook die kunnen een trigger zijn. Door te kijken naar de dynamiek en de onderliggende thema’s komt er een uitgebreide analyse op het geweld tot stand.’

Wat is de aanpak?

‘We begeleiden acht weken lang zes gezinnen of stellen in de regio Amersfoort. Deelnemers voeren wekelijks gesprekken met professionals. Ieder gezin of stel krijgt een maatschappelijk werker en een psycholoog toegewezen, en een gezinswerker als er kinderen betrokken zijn. Ieder gezinslid heeft een eigen begeleider. Ouders leren ook wat het met kinderen doet als die geweld tussen hun ouders meemaken. Samen met professionals kijken deelnemers hoe ze hun patronen kunnen doorbreken.’

Voor wie is Take a break geschikt?

‘In principe voor iedereen die met huiselijk geweld kampt en dit wil doorbreken. Het is vooral belangrijk dat mensen gemotiveerd zijn om hun relatie te verbeteren openstaan voor gesprek hierover. Acht weken lang voeren ze één tot drie gesprekken per week, dat is vrij intensief. Maar dat helpt ons om het geweld goed te kunnen analyseren en om advies te geven om het te doorbreken. Niet alleen op korte termijn, maar ook voor de lange termijn.’

Hoe veilig is zo’n thuisinterventie?

‘Veiligheid staat voorop, natuurlijk. We werken met een veiligheidsplan. Komen we erachter dat de situatie thuis niet langer veilig is, dan is er een andere oplossing nodig. Met als ultieme noodgreep een “Break”. Dat is een tijdelijk verblijf bij familie of vrienden, in een hotel of – in uiterste nood – een noodbed. Voor het veiligheidsplan bespreken we wie – als het zover komt – waar gaat verblijven. Stellen maken ook alvast afspraken over het contact op dat moment.’

Wat gebeurt er na die acht weken?

‘Dan volgen een uitgebreide analyse en een adviesrapport om het geweld acuut en duurzaam te stoppen. In het rapport beschrijven we de triggers en de dynamiek in de relatie. En samen met het betrokken wijkteam komt er een concreet advies voor eventuele vervolghulp. Denk aan psychosociale gesprekken met het wijkteam, diagnostiek, traumabehandeling, jeugdhulp of andere specialistische hulp. Dit alles bespreken we met het gezin. Kunnen zij zich erin vinden? Hoe staan zij nu in hun relatie?’

Hoe is de animo voor de pilot?

‘Take a break is op vrijwillige basis. Mensen melden zichzelf aan, of worden doorverwezen door het wijkteam. Op dit moment draaien de eerste gezinnen. We hadden wel verwacht dat mensen mee willen werken. Uit ervaring weten we dat mensen liever met een hulpverlener spreken dan met familie of vrienden, omdat een specialist huiselijk geweld niet denkt in slachtoffers en daders.’

Voor een buitenstaander lijkt deze aanpak vanzelfsprekend. Waarom nu pas?

‘Sinds de decentralisatie van de zorg is het motto van gemeenten: één huishouden, één plan. Onze concullega’s van Moviera die deze ketenmethodiek hebben bedacht, passen die al vijf jaar succesvol toe. Doordat gemeenten deze aanpak hebben omarmd, ontstond er ruimte voor onze pilot. Het wijkteam heeft de regie, Kwintes is vanwege de specialistische kennis projectleider. We merken nu al dat de lijntjes kort zijn, en verwachten veel van de samenwerking. Want alleen sámen kunnen we het patroon van geweld doorbreken.’